Mira’nın Bahçesi

Başak, Kids’in bebek ve çocuk kitapları üzerine başlattığı anketi bana paslamıştı. Zaten özel olarak paslanmasa da yazılası bir konu ama ben yazmakta pek geç kaldım…

1. Boncuğunuza kitap seçerken en çok önem verdiğiniz kriterler neler?

Genel olarak kitap konusunda çok katı bir seçiciliğimiz yok… Halaları, dayıları, amcası, anneannesi, babaannesi nazımızı çekip, oyuncak ve abur cubur alma konusundaki ambargo koşullarımıza destek çıkıyorlar. Ancak istedikleri gibi kitap alabiliyorlar.

Kendimiz kitap seçerken en önemli kriterimiz; Mira’nın ilgisini çekme ihtimalinin olması… Fantastik-uçuk kaçık olabileceği gibi yanıltıcı-yanlış bilgi içermediği sürece öğretici-eğitici de olabilir. Çoğunlukla kitapçıya gitmeden önce göz atmak istediğim kitaplara dair bir listem oluyor. Bunlardan bir kaçını orada Mira’ya okuyorum, en beğenilen alınıyor. Liste oluşturmada arkadaşlarımın önerilerini, bloglardaki paylaşımları, Görkem Yeltan’nın Radikal Kitap’taki köşesi‘ni, İyi Kitap‘ı ve tabi ki Bir Dolap Kitap‘ı referans alıyorum…

Yurtdışına çıktığımızda da oraya özgü ilginç bir kitap görürsek hiç takılmadan alıyoruz. Kitapçılardaki indirim köşelerini ve özellikle Amerika’da Marshall’s - TJ Maxx gibi serisonu dükkanlarını fırsat bulursak ziyaret ediyor, bir kaç dolara bulduğumuz kitapları pek kriter göz etmeden stokluyoruz. Kütüphane imkanlarını geçtim de en azından Türkiye’deki kitapçılarda da bu tip köşeler olabilmesini isterdim.

2. Bir kitabın kapak tasarımı sizi cezbeder mi?

Kesinlikle eder. Ancak tek başına kapak yeterli olmuyor tabi ki… Kapak tasarımı kadar içindeki çizimleri, ismi, hikayesine de bakıyorum.

3. Çocuk kitaplarının didaktik yaklaşımlarını nasıl buluyorsunuz?

Karakter gelişimi diye amaçlandırılmış, bunun da idealize karakterler ile fazlasıyla gözüne gözüne sokulduğu yer aldığı kitapları sevmiyorum. Cemile’lerden, Ayşegül’lerden ve onların fazlaca şekerli konuşan ailelerinden rahatsız oluyorum - istisnasız tüm cümlelerinin sonunda tatlım, balböceğim, yavrum, güzel kızım, canım, birtanem… vs. vs. kullanılması - herhalde kendim pek kullanmadığımdan - batıyor.

Didaktik hikayelerin çok korkunç dijital sesler pekiştirildiği sesli anlatımlı - müzikli kitaplara da tahammül edemiyorum - ki bunlardan biri bizim eve de girmiş durumda… Benim adım Mikrop, Mikrop şarkısına bayıldığı için yokedemiyorum da…

Ancak Lili ve 7 çocuğu gibi espirili hikayeleri veya TUBITAK erken çocukluk kitaplığındaki Dişhekiminde, Rüzgarlı - Karlı - Yağmurlu Bir Gün, Gölde, Yeraltında gibi gerçek yaşamdan kesitler sunan öğretici kitapları Mira kadar biz de seviyoruz.

4. Çocuk kitaplarındaki resimler nasıl olmalı sizce? Hikayesini beğendiğiniz bir kitabı ilüstrasyonlarından dolayı almamazlık ediyor musunuz veya tam tersi oluyor mu? Hikayesi uyduruk olan bir kitabı grafiklerine aşık olarak aldığınız oldu mu? Grafiklerde aradığınız temel özellikler var mı? Varsa nedir?

Hikayesi gerçekten güzel bir kitap ise çizimleri yüzünden almamazlık etmem. Ama çarpıcı bir hikayesi olmayan veya hiç hikayesi olmasına bile gerek duyulmayan veya hikayesi zaten çizimden ibaret olan hatta ilk bakışta sayı öğretmeyi amaçlıyormuş gibi duran bir kaç kitabı çizimlerine ve tasarımına bayıldığım için aldığım oldu Tabi güzel tarafı, bunlar Mira için yaşından bağımsız kitaplar oldu. Bu kitaplar kendilerine baktırıyor, uzun uzun inceletiyor… görüyorum ki her dönemde farklı bir noktası ilgisini çekiyor.

Çizimlerin illa çocuksu olmasına gerek yok. Ancak marketlerin bile çocuk kitap reyonlarında en sık gördüğümüz Calliou, Mickey Mouse vb televizyon kahramanlarının kitaplarından elimden geldiğince olduğunca uzak durmaya çalışıyorum. Zaten bu tip kahramanların görsellerine her tüketim malzemesinde yeteri kadar maruz kalıyorlar, bu merakı pompalamamak için fazla vurgulama yapmaya gerek yok diye düşünüyorum.

5. Çocuğunuzun şu anda en çok sevdiği 3 kitap hangileri? Bu kitapların bir ortak yönü var mı?

Mira’nın favori kitapları sık sık değişkenlik gösteriyor. Bir kaç gün bir kitaba takılıyor - 30 kere okutuyor - daha sonra başka bir kitaba geçiyor. Bir süre sonra yeniden aynı kitaplara dönüş yapıyor. 3ten biraz fazla olacak ama tam bu günlerdeki en sevdiği kitaplar şunlar;

• Canavarlar Kedilerden Korkar (Marjane Satrapi - Persepolis’in yazarı) Marsık Yayıncılık
• Çizgili (Joanne Partis) T. İş Bankası Kültür Yayınları
• Büyükanne ve Miyop Ejderha (Behiç Ak) Can Çocuk
• Kırmızı Top (Farideh Khalatbaree) ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık
• From Head to Toe (Eric Carle)
• If You Give a Pig a Party (Laura Numeroff)
  
• Imagine (Alison Lester)
  

Özellikle Çizgili, Kırmızı Top ve Canavarlar Kedilerden Korkar Mira’nın iki yaş başında tanıştığı ve halen en çok okuttuğu kitaplar olduğunu söylemeliyim. Tek ortak özellikleri; yaşına uygun basit bütünlük içerisinde tamamlanan akılda kalıcı hikayeleri olması… Elimizde hiç kitap yokken - mesela umumi bir tuvaletteyken - “Annneee aklından bir kitap okurmusun, mesela XXXX’i okurmusun hadi…” şeklinde sipariş verilmesi olayımızın da bu kitaplardan çıktığının farkındayım. - tabi bizi yan tuvaletlerden duyanların kıkırdamalarını da farketmiyor değilim

Yukarıda bazı sayfalarını fotoğrafladığım, ODTÜ Yayıncılık’ın, İranlı yazarların eserlerinden çıkarttığı, okul öncesi serisinin özellikle çizimleri ile çok dikkat çekici… Alışıgelinen çocuk kitabı çizimlerinden farklı; çoğu modern bir sanat eseri tadında… bazı hikayeleri ise fazlasıyla sıradışı - küçüklere okurken dikkatli olmalı… Kırmızı Top‘un yanısıra, özellikle çok küçük çocuklara okunabilecek tekerleme bilmece tadındaki Hepimiz Seniniz, gökyüzündeki tüm yıldızları yiyen açgözlü kedi ve kahraman minik yıldızın hikayesi Kedi ve Yıldızlar, hızlı gitmek için tekerler takan kaplumbağanın yavaşken gördüklerinden nasıl keyif aldığını anladığı Mutlu Kaplumbağa, ve Sabah Yazdım Sabah Oldu‘yu çok beğendik…

Favori Eric Carle’larımızdan From Head to Toe ve TUBİTAK yayınlarının 1001 Hayvanı Bulun benzeri Imagine ile artık Mira kendi kendine oyunlar kuruyor - tabi bizi de oynatıyor. From Head to Toe’yu okurken kafamızı penguen gibi çeviriyor, fil gibi tek ayağımızı kaldırıyoruz. Imagine ile salonun ortasını kutup bölgesine çevirip, yastıklardan penguenlere ev yapıyor, etrafımızda hangi hayvanları göreceğimizi konuşuyoruz.

If You Give a Pig a Party kitabı, kendi yaşının sonsuz isteme ve aynı şeyleri tekrar tekrar isteme halini yansıttığı için Mira tarafından pek seviliyor. Aynı seriden If You Give a Mouse a Cookie; Mira’nın okuttuğu ilk uzun ingilizce hikayeydi. Montessori Eğitimi blogunda İdil’in paylaştığı oyun da bunu tetiklemişti.

6. Bir çocuk kitabı yazsanız hangi temayı işlemeyi düşünürdünüz, ya da temasız öylesine bir masal mı uydururdunuz?

Tamamen farklı bir dünyada farklı canlılar ile temasız-mesajsız bir hayal dünyası yaratmak veya kendi dünyamızda günlük yaşanabilecek Piretorbası gibi sıcak bir hikaye yazabilmeyi isterdim.

Kitap seçimlerimizde fikirlerinden çok yararlandığım iki arkadaşım Umur ve Çiğdem‘den bu ankete cevap vermelerini bekliyorum.

Bu ankete verilen tüm cevaplara Nurturia’dan ulaşabilirsiniz.

bunlara da göz atabilirsiniz…

• Sobeler üzerine hep ebe olarak kalan ben… bir de BÖ
• Bu blogda en çok okunan yazılar
• Nereden çıktı bu blog yazma işi?
• Çok okuyoruz ama…
• Emzirme Reformu Anketi